Wat is erwtensoep / snert?

Hollandse erwtensoep, ook snert genoemd, is een vullende soep van geweekte spliterwten, ui, prei, knolselderij en een stuk varkensvlees, liefst aan het bot. Erin komt rookworst. Volgens sommigen heet de soep pas snert nadat het geheel, als het eenmaal flink is doorgekookt, een nacht heeft gestaan in de koelkast.

De afkomst van het woord snert wordt door kenners op verschillende manieren uitgelegd. Het zou Fries zijn voor ‘dunne soep’, afkomstig van het woord snirren, wat sissen of pruttelen betekent. Of het verwijst naar het werkwoord snerten, iets heel gaar koken. Niemand weet het zeker. Wat wel zeker is: de ietwat onappetijtelijke naam past goed bij het ietwat onappetijtelijk uitziende gerecht, dat desondanks het lievelingetje van het Nederlandse volk is geworden.

Onze erwtensoep is oud. Niet zo oud als Romeinse wentelteefjes wellicht, maar wel staat er een recept voor een soort erwtensoep in het oudste Nederlandstalige kookboek dat we kennen, Een notabel boecxken van cokerijen uit circa 1514. Deze vegetarische soep op basis van het kooknat van erwten bevat gebakken uien, komijn en saffraan werd gebonden met brood. De volmaakte Hollandsche keuken-meid (1746) doet worst in de soep en in de negentiende eeuw worden ook de ‘mindere delen’ van het varken gebruikt. Daarmee is onze nationale soep compleet.

Niet dat we sindsdien zijn opgehouden met variëren op het thema snert. Recepten verschillen van familie tot familie en van generatie tot generatie. Tijdens het jaarlijkse WK Snertkoken worden steeds nieuwe versies uitgeprobeerd en er is zelfs een kookboek dat zich helemaal toewijdt aan de soep.