Wat is ayran?

De Turkse drank ayran (spreek uit: ‘ai-RAN’) is een koud, zoutig yoghurtdrankje dat de Turken overal bij drinken. Het lest de dorst, is verfrissend, kalmeert de mond bij pittige gerechten en het zou helpen tegen buikklachten. Het zit ook nog eens boordevol eiwitten en voorkomt uitdroging in de warme zomermaanden doordat je je zoutinname ermee opkrikt. Niet onbelangrijk wanneer je als nomade over de steppen van oostelijk Turkije zwerft.

Voor ons Hollanders, gewend aan zuiveldrankjes met een zoete smaak, is ayran even wennen. Zet je door, dan zul je zien dat het een verslavend lekker drankje is, perfect voor de zomerse dorst. In Turkije drinkt men het graag bij vleesgerechten en streetfood zoals kumpir en döner kebab. Ter plaatse vind je ayran in de schappen van zowat elke winkel; je kunt zelfs een ayran bestellen bij je Happy Meal.

Precies wanneer het Turkse volk de ayran heeft uitgevonden, weet niemand. Wel heeft men het vermoeden dat het in Ottomaanse tijden in buurlanden is geïntroduceerd. Je vindt ayran dan ook in bijna alle Midden-Oosterse en Balkanlanden, van Kyrgyzstan via Iran tot Servië. Zo drinkt men in Albanië dhallë, in Afghanistan shinena en stamt doogh uit Perzië. In Rusland is ayran onder de naam tan populair geworden als gezondheidsdrankje.

Heeft jouw ayran een fikse schuimkraag waar een goed getapt pilsje trots op zou zijn, dan heb je waarschijnlijk susurluk ayran in je glas zitten. Deze speciale ayran-versie is afkomstig uit het plaatsje Susurluk, dat bekend staat om zijn zuivelproducten. De yoghurt voor de ayran zou zijn gemaakt met een mix van buffel-, koeien- en soms ook schapenmelk die van emmer tot emmer wordt overgegoten om het schuim te creëren. Zo serveren ze er hun ayran al sinds de jaren 50. Inmiddels is Susurluk, dat aan de drukke autoweg van Izmir naar Istanbul ligt, een bekende pitstop voor dorstige automobilisten geworden.